Wat betekent de nieuwe omgevingswet voor de gemeentes?

Met ingang van 1 januari 2024 is de nieuwe Omgevingswet in werking getreden. Deze wet heeft betrekking op de wijze waarop er wordt omgegaan met de leefomgeving. Onder deze wet vallen onder andere milieu, veiligheid, ruimtelijke ordening en bouwen. De wet heeft een enorme impact op gemeentes, omdat er sprake is van een decentralisatieproces. Verantwoordelijkheden die voorheen bij de centrale overheid of de provincies lagen, komen nu bij de gemeentes terecht. De invulling die gemeentes gaan geven aan deze wet, moet worden opgenomen in een omgevingsplan. Dit plan is het uitgangspunt voor hun beleid en gaat de regels bepalen over wat er wel of niet kan en mag.

Verplichte participatie onder de omgevingswet

Overheden moeten daarnaast ook rekening houden met verplichte participatie, waarbij er gezocht moet worden naar de samenwerking met inwoners en ondernemers. Daarnaast moeten ook andere overheidsinstanties en maatschappelijke organisaties zoals de Veiligheidsregio, Woningcorporatie, Waterschap of Staatsbosbeheer betrokken worden. De verplichte participatie onder de Omgevingswet is lastig voor gemeentes. Het belang van participatie wordt niet in twijfel getrokken, maar een echt participatiebeleid is er vaak nog niet. De vraag blijft op welke wijze participatie ingericht kan worden en wat men er uiteindelijk mee wil bereiken in elk specifiek geval.

Hoe organiseer je als gemeente het verplichte participatiebeleid?

De gemeentes hebben volgens de nieuwe wet een motiveringsplicht. Dat betekent dat ze moeten aangeven hoe ze invulling geven aan hun participatieplicht. Ze kunnen de inwoners bijvoorbeeld al betrekken bij het vaststellen van de omgevingsvisie. Er zouden hierbij een aantal mogelijke scenario's of situaties kunnen worden voorgelegd zodat men er als gemeente achter komt wat de beleving, perspectieven en toekomstbeelden van de burgers, ondernemingen en andere organisaties zijn. Voor het formuleren van een omgevingsvisie is het essentieel dat er een samenhang is tussen de diverse elementen die de leefomgeving vormen: denk hierbij aan cultuur, milieu, veiligheid, klimaat, verkeer of infrastructuur. Hierbij moet er ruimte zijn voor discussie, voor het uitwisselen van ideeën over de verschillende onderwerpen en de mogelijkheid tot communiceren van resultaten.

Participatietools voor verplichte participatie omgevingswet

Met de Smarticipatie methode bieden we hulp bij en ontzorgen we gemeentes op het gebied van participatie. De laagdrempelige en gebruikersvriendelijke tools waarmee Smarticipatie werkt, stellen gemeentes in staat om zowel de burgers als de ondernemers (o.a. bouwbedrijf, groenbedrijf, ingenieursbureau, civieltechnisch bureau) en andere organisaties te betrekken bij de lokale participatie. De resultaten van de belevingsonderzoeken kunnen worden gekoppeld aan bepaalde locaties en visueel worden weergegeven op een kaart. Tools zoals Maptionnaire bieden gebruikers bovendien de mogelijkheid om opmerkingen toe te voegen, die vervolgens weer gekoppeld worden aan een locatie. Ook is er de mogelijkheid om op de kaart te tekenen. Met deze data kunnen verdere discussies en gesprekken in gang worden gezet. Laat je inspireren door voorbeelden op onze site in de gemeentes die je voorgingen:

• Almere
• Amsterdam
• Breda
• Den Bosch
• Den Haag
• Dordrecht
• Eindhoven
• Rotterdam
• Tilburg
• Utrecht
• Groningen