Wat is burgerparticipatie?

Bij burgerparticipatie neemt de overheid het initiatief om de burgers te betrekken bij hun beleid. Dat dit gebeurt is niet vanzelfsprekend en zeker ook niet altijd zo geweest.

Soorten burgerparticipatie

Tot in de jaren´70 werden burgers enkel op voorspraak van de overheid betrokken bij het beleid. Het betrof dan regelmatig een vrijblijvend gesprek over afgeronde plannen. Vanaf de jaren ’80 kwam hier een vorm van coproductie bij: de burger mocht niet alleen meedenken, maar ook meepraten. Het beleid werd dus in samenspraak vastgesteld. Beide zijn vormen van beleids-beïnvloedende burgerparticipatie.

Vanaf de jaren´00 zijn we getuige van een derde vorm van burgerparticipatie namelijk de zelfredzame burgerparticipatie. Dit is een vorm van participatie waarbij er een gedeelde verantwoordelijkheid is tussen alle betrokken partijen. Er kwam in de eenentwintigste eeuw meer aandacht voor burgerparticipatie en er ontstonden initiatieven zoals het Centrum publieksparticipatie, dat zich tussen 2003 en 2013 bezighield met het bundelen van kennis over publieksparticipatie en advies verstrekken aan gemeentes en andere betrokkenen over het onderwerp. De overheid heeft steeds meer als doel de burgerbetrokkenheid te versterken. Tegelijkertijd winnen de initiatieven die vanuit de burgers zelf komen terrein. Buurtbewoners, sportclubs, onderwijsinstellingen en ondernemers verwachten steeds meer een overheid die niet bepaalt, maar ook meedenkt en de burgerinitiatieven faciliteert.

Waarom burgerparticipatie?

Steeds meer uiten burgers hun bezorgdheid over wat er door overheden wordt besloten in hun wijk, wat voor hen de gevolgen zijn van bepaalde projecten van bedrijven voor hun directe leefomgeving. Zeker op het gebied van klimaatverandering gingen met name jonge burgers de afgelopen jaren de straat op om een aantal maatregelen af te dwingen. De overheden, vaak gezien als logge en stugge instellingen, springen niet snel genoeg in op de veranderende samenleving en de eisen die worden gesteld, zo vinden velen. Om draagvlak te creeëren, moet men hier iets mee als overheid. Maar de vraag die vaak opkomt is natuurlijk hoe. Hoe kun je het beste gebruik maak van deze lokale initiatieven en het beleid hier zo goed mogelijk op laten aansluiten? En hoe kun je ervoor zorgen dat overheden, ondernemingen, maatschappelijke organisaties en burgers tot een consensus komen over hoe om te gaan met de openbare ruimte?

Hoe kan burgerparticipatie het beste georganiseerd worden?

Alle bovengenoemde vormen van burgerparticipatie komen simultaan voor, afhankelijk van de context. Soms gaat het erom hoe men als overheid burgers het beste over een kwestie kan informeren, terwijl men op andere momenten juist weer de gelijkwaardige samenwerking opzoekt. Binnen een project kunnen in de diverse fasen ook alle soorten burgerparticipatie aan bod komen. Afhankelijk van het soort burgerparticipatie dat vereist is, zal het participatieproces op andere manieren georganiseerd moeten worden. De complexiteit maakt het vaak noodzakelijk om binnen het participatieproces diverse tools te combineren. Smarticipatie heeft als participatiespecialist alle kennis in huis om de begeleiding van het participatieproces op zich te nemen. Wij kunnen je van advies voorzien of de gehele procesbegeleiding op ons nemen. Wij staan tot je dienst in het hele land zoals in steden als:

• Almere
• Amsterdam
• Breda
• Den Bosch
• Den Haag
• Dordrecht
• Eindhoven
• Rotterdam
• Tilburg
• Utrecht
• Groningen